ZAKENBAROMETER DECEMBER 2023

INDIVIDUELE AANPAK VERKLAART UITEENLOPENDE CIJFERS

De resultaten van de verkopen in de Belgische zelfstandige schoendetailhandel in december zijn bijzonder uiteenlopend, met omzetten van +15% tot -14%, vergeleken met de cijfers van december vorig jaar. Ook het aantal verkocht paren varieert van +21% tot -14%. Voor december 2023 komen we dan tot gemiddelden die rond de status quo schommelen: een minimale omzetdaling van 0,8% en een daling van 0,4% in het aantal verkochte paren, in vergelijking met de twaalfde maand van 2022.

Slechts een paar collega's sloten de maand december af met deze gemiddelde cijfers, en de verklaring hiervoor is duidelijk: alles hangt af van de houding van de schoenenverkopers tegenover kortingen, bundelverkoop, vervroegde uitverkoop en andere gemanipuleerde prijzen.

Degenen die al uitgebreide kortingen gaven in december - in welke vorm dan ook - konden vaak een aanzienlijke omzetstijging realiseren in vergelijking met collega's die strikt de wet op de handelspraktijken volgden.

De kans en de verwachting zijn groot dat de resultaten tijdens de officiële opruimingsmaand, januari, ook uiteenlopend zullen zijn, maar dan in een andere betekenis. Wie de kassa heeft zien gloeien in december, kan mindere resultaten verwachten in januari, en wie had kunnen wachten in december, hoopt op superverkopen tijdens de solden.

ANDER BESTEDINGSPATROON

De consument besteedt zijn zuurverdiende geld anders dan pakweg tien jaar geleden. De coronapandemie heeft voor velen de weg naar de grote webshops geopend, en ook na deze periode zijn veel klanten de voordelen van online winkelen trouw gebleven: geen verplaatsingen, een zeer uitgebreide keuze, snelle levering, kosteloos retourneren en vaak ook voordelige prijzen. Dit zijn allemaal positieve punten voor de consument, maar voor de kleine winkelier met beperkte collecties en modellen is online verkopen geen onverdeeld succes: de grote spelers strijken hier vaak de winsten op.

Niet alleen de manier van aankopen is veranderd, maar ook wat er wordt gekocht: de verkoop van schoenen en kleding is teruggelopen in vergelijking met bijvoorbeeld de horeca, iPhones en soortgelijke producten, reizen, muziekfestivals en optredens. Ook die trend is moeilijk terug te draaien.

De resultaten van die gedragswijzigingen zijn nu al goed voelbaar: het aantal winkels neemt gevoelig af, en in de winkelstraten wordt de modewinkel vervangen door een leuk koffiehuis.

KLEUREN EN MODELLEN

In december 2023 werden vooral de klassieke kleuren en modellen verkocht. Bij de dames waren vooral zwart (39%) en cognac/camel (30%), samen goed voor bijna 70% van de omzet. Ook de heren kozen vooral neutrale tinten: bruin (35%), cognac (24%) en zwart (23%), samen goed voor 4 paar op 5. Voor de kinderen valt er eigenlijk geen vaste structuur te ontwaren.

Wat de modellen betreft, waren er ook wat meer klassiekers dan gewoonlijk. De dames kozen voor enkellaarsjes (36%) en bottines (23%), zonder uiteraard de immer populaire sneakers te vergeten. Ook bij de heren stonden de boots bovenaan (38%), gevolgd door sneakers (25%) en ook citymodellen gingen vrij goed de deur uit (23%). Toch wat klassiekers om Kerst en eindejaar te vieren ...

KOPPELVERKOOP IN DECEMBER: NIET VOOR IEDEREEN

Het wisselende bestedingspatroon van de consument is ook van toepassing op datgene wat hij/zij koopt in de schoenenwinkel. Wie de hand op de knip houdt, zoekt goed naar kortingen en in december is dat vaak het geval met koppelverkoop: tweede paar voor de halve prijs; als er nog veel keuze is, kan dat de deur van de winkel wel openen.

Binnen onze schoenhandel is er geen consensus over koppelverkoop: sommige winkeliers beginnen al op 1 december met het aanbieden van koppelverkoop op de gehele collectie. Anderen, en dat zijn er heel wat, doen helemaal niet mee met de koppelverkoop. En tussen die twee uitersten zijn zowat alle variaties van toepassing: koppelverkoop/kortingen op een deel van de collectie, vanaf half december of vanaf Kerstmis, op oudere paren, en sommige winkeliers staan zelfs een korting toe à la tête du client!

OPRUIMINGEN VANAF 3 JANUARI

De startdatum van de solden, 3 januari, wordt tamelijk goed door iedereen gerespecteerd. Hier en daar begint er iemand al op 2 januari, of zelfs al op zaterdag 30 december, maar dat zijn de uitzonderingen. De datum van 3 januari, zoals bepaald door de wet op de handelspraktijken, is eigenlijk al volledig achterhaald. “Uit de prehistorie,” schrijft een collega, “toen iedereen nog op de solden wachtte en de controle van de FOD Economie hierop zeer streng was.” De redenering ging als volgt: 1 januari Nieuwjaar vieren, 2 januari winkel dicht om alles af te prijzen en de etalage aan te passen, en op 3 januari stonden er ’s ochtends vroeg voor sommige winkels al files van kooplustigen om er toch als eersten bij te zijn. Die tijd is voorbij en komt nooit meer terug omdat er rond de officiële kortingsperiodes een 'flou artistique' is ontstaan.

Over het kortingspercentage tijdens de maand januari doen ook uiteenlopende geruchten en meningen de ronde. In twee verschillende kranten lazen we op 30 december enerzijds: “Soldenstart met lagere kortingen” en anderzijds: “Megakortingen van bij het begin te verwachten”.

Ook hier zijn de meningen van de winkeliers blijkbaar divers, maar de grote meerderheid kiest toch voor een trapsgewijze afprijzing: starten met -30%, rond het midden van de maand wordt dit 40% en tegen eind januari varieert het van 50% tot 70%, afhankelijk van het soort artikelen.

POSITIEVE VOORUITZICHTEN

Het aantal schoenwinkeliers slinkt, maar wie overblijft heeft er blijkbaar goede moed in.

Volgens de Nationale Bank van België is het consumentenvertrouwen in december verder toegenomen. Deze nieuwe versteviging van het vertrouwen is toe te schrijven aan optimistischere verwachtingen over de ontwikkeling van de algemene economische situatie in België en aan de opwaartse bijstelling van de spaarintenties. Net als in de voorgaande maand zijn ook in december de verwachtingen over de algemene economische situatie voor de komende twaalf maanden verbeterd.

Ook de sfeer bij de schoenwinkeliers is vrijwel unaniem positief voor wat de toekomst betreft.

Vrijwel iedereen zou tevreden zijn met een status quo in 2024. Ook het inkoopgedrag straalt positiviteit uit. “Ik heb weer veel ingekocht”, schrijft een correspondent, “dus zal het wel positief zijn,” besluit hij.

We hopen het voor iedereen!